Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Sesli Dinle
        0:00 / 0:00

        Yıllar geçtikçe ve bilgi demokratikleştikçe daha az ‘bilen’ olduğunu görmek ironik. Eskiden bilgiye ulaşmak bir adanmışlık gerektirirken şimdi bir tıkla mümkün hale geldi. Gel gelelim o bilgiyi işlenmiş hale getirmek ve yeni bir forma sokmak becerisi günden güne geriliyor.

        Deney imkanları, birikmiş bilgi büyüdü. Mekaniği teorize edecek felsefe ise çölleşiyor.

        Finansal piyasalarda ve ekonomide de bu böyle.

        Hakikat ötesi çağın en iyi anlama ve süzgeçten geçirme yeteneği ‘etiketleme’. Eğer bizdense doğrudur. Doğru değilse doğruya yakındır. Ya da çoğunlukla doğrudur fakat bu sefer bir amaç uğruna çarpıtılıp bana söylenmiştir. Ama karşıdansa yanlıştır. Yalandır. Zaten kötü bir amaca hizmet etmese söylenmezdi ki.

        Çağın getirdiği anlama modeli bu. Bol miktarda bilgiyi emebilmek ve bünyede eritebilmek için kullanılan yöntem bu. Dolayısıyla en hap şekilde gelen bilgiler hele ki bizim taraftan geliyorsa doğru kabul ediliyor. Bu da komplo teorilerini tüketilebilir kılıyor.

        Bir gün Amerikan Merkez Bankası gizli bir tarikat oluyor. Ertesi gün kripto paranın biri dünyanın ortak kuru oluyor. Diğer gün İlluminati Dolar’ı rezerv para olmaktan çıkarıyor. Altın 30 bin dolara yükseliyor ve eski Maya Kralları mezarından diriliyor; sonra herkes ona diz çöküyor.

        REKLAM

        Eskiler çok uluslu şirketler, sosyalizm ile kapitalizmi yıkma teorileri ile çürüdü. Yeniler de ezoterik finansal galibiyetlerle Amerikan şeytanını aşağı çekiyorlar. Bir nesil de böyle çürüyecek.

        Oysa değişmeyen şeyler var. Bunları değiştirmenin yolu hep aynıydı. Hala da aynı.

        Amerikan Doları'nın küresel rezerv para olması ABD’nin global sistemi kurmasından, işletmesinden ve zor kullanarak onu yaşatmasından geçmektedir. Yerine koyacak bir alternatif bulunamadığı ya da kabul ettirilemediği için faturalardan ticarete, rezerv yönetiminden kur takaslarına ve kredi fiyatlamalarına kadar her işlemin en az yüzde 60'ı ABD Doları cinsindendir.

        ABD artık küresel ekonominin yüzde 40'ını değil yüzde 20’sini temsil ediyor. Ne var ki ticaretten krediye güveni delege etmenin daha iyi bir yolunu bulamadık. Amerika’nın azalan küresel ağırlığına rağmen.

        Doların zayıflaması ve Euro’nun 1.20’ye gitmesi de bunu değiştirmeyecek. Ne olacak dolar zayıflayınca? ABD düşük kur ile ticari avantaj elde etmesin diye başta Asya ülkeleri piyasadan dolar alacaklar ve kendi paralarını verecekler. Özel kesim doları satarken paranın iyi bir bölümü de resmi rezervlere dönüşmüş olacak.

        Bu ülkenin 20 trilyondan büyük milli geliri ve bunun çok üstündeki finansal piyasa derinliği ona avantaj sağlamaya devam edecek. Ne artan altın fiyatları ne de altı boş kripto paralar -hangi yönden bakarsanız bakın- Dolar için tehdit değiller.

        Bizim gibi yüksek açık & yüksek enflasyon üreten ülkeler için dolar önemlidir. Adı dolar olduğu için değil ancak bizim basmaya yetkimiz olmayan yabancı bir yükümlülük olarak önemlidir.

        Doların ismi Euro ya da başka bir yükümlülük de olsa önemli değil. Bu sebeple Lira’mızın değer yitirmesi hem yabancı para cinsinden borçlarımızı net şekilde artırır hem de aldığımız ürünlerin fiyatını yukarı çeker. Buna gübre, yem bile dahildir. İş yapmak için kullandığımız enerjinin maliyeti de paramızın değersizleşmesi ile artar. Böylelikle kurun geçişkenlik etkisi sebebiyle enflasyon yukarı gider. Bu sebeple istikrarlı bir kur önemlidir.

        Dolara olan alerjimizin sebebi Amerika’nın bu parayı tehdit unsuru olarak kullanması olmalıdır. Ne var ki Dolar’ın ne küresel rolünde bir değişiklik yakında zamanda görünmektedir ne de dolardan vazgeçmek bizi yükümlülüklerimizden kurtaracaktır. Borcumuz bakidir ve kurun istikrarlı olması önemlidir.

        Üstelik hoşumuza gitmese de dolar hegemonik gücünü korumaktadır. Bu yazının ortalarında bir yerde belirttiğim gibi oyunun kuralını değiştirmek için doların gücünü fiktif şekilde tartışmaya ya da mevcut pozisyonun sadece kompozisyonu değiştirerek kozmetik değişikliklere gitmeye gerek yok.

        Uzun vadeli, eğitimi ve hukukuyla doğru şekilde berkitilmiş bir ekonomik model en doğru cevaptır. Dünya ile yarışan ve katma değerli üretim yapan bir modelin son dertlerinden biri Amerikan Doları olur. Güçlü dolar böyle bir ortamda olsa olsa ABD’nin sorunudur.

        Diğer Yazılar