İnfaz sistemine getirilecek son değişikliklerin çocuk yaşta evlilikleri meşrulaştırabileceği endişesi dile getiriliyor. TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülen düzenlemeye ilişkin kanun teklifinin salı günü meclise gelmesi bekleniyor.
REKLAMAK Parti ve MHP gruplarının ortak hazırladığı infaz düzenlemesine ilişkin kanun teklifi kısa süre önce TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Düzenleme bugün TBMM Genel Kurulunda görüşülmeye başlandı.
euronews Türkçe'nin görüştüğü hukukçuların analiz ettiği mevcut teklife göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar yirmi dört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkum edilmiş olanlar ise, cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri taktirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilecekler.
Mevcut yasa ise müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet bakımından aynı sürelere tabi olsa da, diğer suçlarda infaz süresi üçte iki oranında. Mevcut teklif bu oranı yarı yarıya indirecek.
15 Temmuz 2016 darbe girişimi öncesinde gerçekleşen suç eylemlerine dönük ceza infazlarında da aynı rejim bir kanun hükmünde kararname ile getirilmişti, bu kez ise kalıcı olarak tarih sınırı öngörülmeksizin getiriliyor. Ancak buna bazı suç istisnaları da var: kasten öldürme, işkence ve eziyet, terör suçları, uyuşturucu imalat veya ticareti, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçu, örgüt suçları ve cinsel suçlar.
Ancak teklife dair çocuk hakları savunucularının bazı itirazları var. Çocuk Hakları Derneği üyesi avukat Fatma Aloğlu, euronews Türkçe'ye yaptığı açıklamada, mükerrer suçlar, cinsel suçlar ve uyuşturucu ticareti suçları bakımından mevcut yasadaki dörtte üçlük koşullu salıverilme oranının üçte ikiye düşürüldüğünü, yani bu suçlardan hüküm giyenlerin cezasının yüzde 75'i yerine, yüzde 67'sini çekmeleri halinde koşullu salıverilebileceklerini belirtiyor.
Aloğlu, cinsel suçlarda, organ veya cisimle cinsel saldırı (TCK 102/2) ve evlenme yasağı bulunduğu halde çocuğun cinsel istismarı, yani aile içi ve evlatlık çocuk tecavüzlerinin dörtte üçlük infaz rejimi kapsamında bırakıldığını kaydediyor.
Aloğlu'na göre burada önemli bir sorun ortaya çıkıyor: "Cebir ve şiddet olmasa da 15-18 yaş aralığındaki çocukla cinsel ilişki kuranların cezasının (TCK 104/1) infazı dörtte üçten, üçte ikiye düşürülüyor. Bu düzenleme ile çocuk gelin olgusu meşrulaştırılıyor ve bu kabul edilemez."
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2014 yılında yüzde 5,8 olan 16-17 yaşlarındaki çocuk gelin oranı ilk kez geçen yıl yüzde 3,8'e düştü. Kız çocuk evlenmelerinin illere göre dağılımında ise, 2018 yılında Ağrı yüzde 14,8 ile ilk sırada yer aldı.
Çocuğa özgü adalet sistemi
Çocuk hakları konusunda önde gelen uzmanlardan avukat Seda Akço ise, çocuklar arasında suç tipine göre infaz süresinde farklılık gözetilmesi çocuklara özgü adalet sisteminin temel bakış açısına aykırı.
"Önemli olan kişinin çocuk olması olmalı ve dolayısıyla düzenleme bu esasa göre bütün çocukları kapsayacak şekilde yapılmalı. İnfaz süresi çocuğa uygun olmadığı için değişiyorsa, bu bütün çocuklar için geçerli olmalı. Öneri bu açıdan eşitlik ilkesine aykırı" diyor.
Öte yandan, Akço'ya göre, "cinsel suçlarda infaz süresinin düzenlenmesi ile sorun çözmeye kalkmak yanlış olur. Burada asıl ihtiyaç yetişkinlerin çocuk istismarı niteliğindeki davranışları ile akran yaştaki çocuklar arasında gerçekleşen cinsel içerikli davranışları birbirinden ayırt edebilmektir."